Persona
Persona (1966)
[σπουδή στην ταυτότητα και τον εαυτό]
Ο Μπέργκμαν αναζητά τον εαυτό. Μέσα από τις σκιές, το λευκό και το μαύρο, τις τολμηρές αφηγήσεις, τη σιωπή ή καλύτερα, τη σιγή. Το ταξίδι στο ένδον σύμπαν είναι στην ουσία μια παράτολμη καταρρίχηση στα πιο φοβερά και πιο ενδιαφέροντα δώματα του ασυνειδήτου. Ο εαυτός δεν ‘κρύπτεται φιλεί’ όμως η διεξαγωγή (και) όλων των διυπαρκτικών ζητημάτων γίνεται ακριβώς στο πεδίο που συντελείται η διαρκής δόμηση και αποδόμηση των αντίστοιχων πυρηνικών-υπαρκτικών. Η σχέση δεν αντανακλά την αναπαράσταση αλλά υπόρρητα διαχέεται σαν αθέατος ποταμός σε όλα τα κύτταρα του είναι. Και τότε γίνεται τραυματική, επώδυνη, διασχιστική. Το μεγάλο τραύμα για τον Μπέργμαν, θαρρώ δεν είναι η εργώδης απορρόφηση του σχεσιακού εαυτοαντικειμένου αλλά το ίδιο το είναι. Ή ίδια η ύπαρξη είναι το πεδίο, ο παρατηρητής, ο δομητής και ο αποδομητής, η ζωή και ο θάνατος, το σεξ και η απέχθεια, το ερωτικό γεγονός και η επικοινωνιακή άρνηση, το φως και η απουσία φωτός, η γυναίκα και ο άντρας, τα δυο πρόσωπα, τα πολλά πρόσωπα, το ένα πρόσωπο… το ένα που εν δυνάμει καταφάσκει τα θραύσματά του… τα πολλαπλά που αναπαύονται στο καθ’ομοίωσιν… το οφιαίο άνυσμα προς τον πατέρα-προ-εαυτό… δηλαδή ξανά στο ένα…
Μια γραφή που δίχασε κάποτε τους αποδέκτες αν και σήμερα για αρκετούς θεωρείται μια από τις δέκα καλύτερες ταινίες όλων των εποχών… όποια κι αν είναι η αποτίμηση, το ταξίδι απαιτεί από τον επιβάτη να καθίσει στη θέση του ανήσυχος… γιατί ό,τι παρακολουθεί δεν είναι ο άλλος… δεν είναι ο ίδιος… είναι μια διαρκής μεταστοιχείωση και μια αδιάκοπη μετάβαση από το εσωτερικό στο εξωτερικό, όπου καμιά ασφάλεια, καμιά ενιαιότητα, κανένας ετεροκαθορισμός δεν μπορεί να αποτελεί καταφυγή… όπως γίνεται σε όλες τις ποιητικές εναρθρώσεις του κινηματογράφου…
