The Return (2024)
ΕΙΝΑΙ ΤΟΣΑ ΠΟΛΛΑ ΑΥΤΑ ΠΟΥ αισθάνεται κανείς όταν παρακολουθεί μια ακόμη κινηματογραφική εκδοχή του τελευταίου μέρους της Οδύσσειας. Όλοι γνωρίζουμε τον διασημότερο ίσως μύθο στη λογοτεχνία του δυτικού αν μη τι άλλο ημισφαιρίου. Όλοι γνωρίζουμε ποιος ‘ήταν’ ο Οδυσσέας και δεν υπάρχει κανείς που να μην έχει στοχαστεί τον πολυμήχανο και πολυταξιδεμένο αυτόν ήρωα ως ένα παγκόσμιο αρχέτυπο. Μια διαχρονική νοητική εποπτεία. Ο Οδυσσέας είναι ο άνθρωπος που συμβολίζει την αυγή ή έστω τα πρώτα σκιρτήματα του Λόγου, το περίφημο πέρασμα από τον Μύθο στο Λόγο. Η μυθική συνείδηση θα εξακολουθήσει για αρκετούς αιώνες -τουλάχιστον ως τα χρόνια του Πλάτωνα- να άρχει όμως ο άνθρωπος σηκώνει κεφάλι πια από το μαγικό σύμπαν και αποφασίζει να θέσει τα πρώτα ερωτήματα. Για τον εαυτό του, τη ζωή του, τη φύση, την ύπαρξη, το θάνατο. Στα χρόνια του μυθικού Οδυσσέα δεν έχουμε ακόμη την αποφασιστική στροφή αλλά έχουμε τις πρώτες δειλές αχτίδες αυτής της νέας εποχής για την ανθρωπότητα.
Ο κόσμος του Ομήρου είναι βέβαια ο κόσμος των ηρώων και η ταινία μας δεν έχει κάποια αιρετική ή… πρωτοποριακή ανάγνωση του Ομηρικού έπους. Και θα έλεγα ευτυχώς. Έχει όμως τις αρετές της σπουδαίας κινηματογράφησης, των ξεχωριστών ερμηνευτών και της μεσογειακής προσέγγισης στο κάθε τι. Τα γυρίσματα στην Κέρκυρα κάνουν αισθητή αυτή την οπτική που πείθει από την αρχή και εισάγει τον θεατή στο Ιθακήσιο σύμπαν. Το βασίλειο της Ιθάκης δεν είναι παρά ένας φτωχός και ρημαγμένος τόπος. Ιθάκη και Οδυσσέας μοιάζουν τόσο πολύ. Ο χιλιοβασανισμένος βασιλιάς με τις αναρίθμητες ουλές στο κορμί του και το αγαπημένο του νησί που οπωσδήποτε πέρασε κάποτε καλύτερες μέρες.
Στην ερώτηση αν το εγχείρημα του Uberto Pasolini κρίνεται ως επιτυχές θα απαντούσα ανεπιφύλακτα ναι. Αποφασιστικής σημασίας για την επιτυχία αυτή ο υπέροχος Ralph Fiennes και η Juliette Binoche που ως Πηνελόπη σε πείθει χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία. Η θαυμάσια φωτογραφία και η κάπως αργή ίσως αλλά δόκιμη αφήγηση καθιστούν την Επιστροφή μια ταινία που βλέπεται ευχάριστα, που εστιάζει στο εσωτερικό φως των πραγμάτων και το κάνει με εντιμότητα και επάρκεια.
