Ο Ηράκλειτος και ο Βέγγος

Τελευταία το σκεφτόμουν… φέτος, έφυγαν από τούτη τη διάσταση της χονδροειδούς ύλης, τρεις άνθρωποι που, με τον ξεχωριστό του τρόπο ο καθένας, συνέβαλαν αποφασιστικά στην εσωτερική μου εργασία… ίσως και σ’αυτό που -όσο κι αν απεχθάνομαι τη λέξη-, το λέμε ‘διαμόρφωση’… λέω πως τη σιχαίνομαι αυτή τη λέξη καθώς σημαίνει και σηματοδοτεί μια σχεδόν καταληκτική θεώρηση, μια οριστική έκταση, μια συμπαγή απόδοση όσων ακόμη ρευστά μιγνύονται μέσα μας… αλλά ας μην φλυαρώ… αυτοί οι τρείς ‘αδελφοί’ μου είναι ο Ιάκωβος Καμπανέλλης, ο Θανάσης Βέγγος και ο Γιάννης Βαρβέρης… Ήθελα να καταθέσω σήμερα μονάχα λίγες σκέψεις για τον Θανάση Βέγγο… και έπεται η συνέχεια… το’χω ξαναγράψει, είναι πολλά τα οφειλόμενα έτσι κι αλλιώς…

            Πάντοτε σκεφτόμουν το Θ.Β. ως ‘τον άνθρωπο της αέναης αναρρίχησης’, τον άνθρωπο της ‘άρνησης της επιστροφής’… αν ο Βέγγος στοχάζεται δεν είναι δια της στάσης αλλά δια της κίνησης. Αν ο Βέγγος καταφάσκει τη ζωή δεν είναι διά των ομιχλωδών λογισμών αλλά δια της διαρκούς και ατελεύτητης ροής… Ένας Ηρακλείτιος ηθοποιός θα τολμούσα να πω… ναι, ένας ηθοποιός και ένας άνθρωπος που ολοκλήρωσε την διαδρομή του και έγινε Άνθρωπος πολύ πριν τον ‘καταλάβουν’ οι άλλοι… γι’αυτό άλλωστε το πέτυχε, με μια μυστική συνωμοτική σχεδόν ‘συμφωνία’ με τον Χρόνο και το Θάνατο.

            Αν ο Βέγγος με διδάσκει κάτι όποτε βλέπω, ξανά και ξανά, όλες τις ταινίες του, είναι πως η ζωή δεν είναι τρέλα, δεν είναι ο ίδιος ούτε τρελός ούτε άγιος, όπως είπε κάποιος κάπου κάποτε. Η ζωή είναι αυτό που είναι, ανεξιχνίαστο, απέραντο, μυστικό και μαγικό. Και δεν υπάρχει παρά ο ένας και μοναδικός δρόμος να την προσεγγίσεις, φιλοσοφικός, εσωτερικός, εγκεφαλικός ή σαρκικός. Ο απόλυτα προσωπικός δρόμος που δεν μπορείς να μοιραστείς με κανέναν. Ευτυχώς. Τα χρέη σου προς το Άπειρο δεν θα στα πληρώσει κανείς άλλος. Για κάποιον παράξενο λόγο, οφείλεις. Και αν απολαμβάνεις κάτι περιστασιακά, μην γελιέσαι, στη γωνία σε περιμένει το χαμόγελο του εισπράκτορα.

            Τρέξε, τρέξε για τη ζωή σου!

            Ο Βέγγος που είχε πάντα ένα πένθιμο χαμόγελο και ένα "χαρωπό" λυγμό στη φωνή του, με τη διαδοχή από τη μια φάση στην άλλη αστραπιαία, με συγκινούσε από όταν ήμουν παιδί. Αρκούσε να τον δω για πέντε λεπτά και καθηλωνόμουν. Δεν είναι ότι πάντα γελούσα ή θλιβόμουν, είναι πως αναγνώριζα κάποιες αρμονικές της ψυχής του. Ξέρω πως όταν επρόκειτο να κλάψει, γελούσε πρώτα. Και όταν γελούσε, τα μάτια του έκλαιγαν. Και προσωπικά, τούτη η… μοναχική εξωστρέφειά του, με στοίχειωσε. Για πάντα.

            Ο Βέγγος είναι αδελφός μου. Κι ας μην τον συνάντησα ποτέ. Αν τον συναντούσα θα έμενα σιωπηλός, δεν θα ήξερα τι να του πω. Τα είπε όλα αυτός, τα μοιραστήκαμε σε κείνη τη τρομερή σκηνή στο ‘Θανάση πάρε τ’όπλο σου’, στο τέλος, που με τον ήχο της φωνής του σημαδεύει και πυροβολεί τους πάντες…

            Με τον Βέγγο περπατήσαμε πολύ και κάναμε δρόμο. Στα καλά και στα άσχημα. Μου έδωσε κάποτε το χέρι και το’χω προσωπικό σημάδι. Κείνος ο άνθρωπος που θα σου δώσει το χέρι του, σου δίνει κι ένα χαμόγελό του. Κι ένα κομμάτι απ’τη ψυχή του.

            Και δεν έχω σκοπό τούτο το χέρι να το αφήσω…